Układ krwionośny to jeden z najważniejszych układów ludzkiego ciała. Jego zadaniem jest rozprowadzanie krwi wraz z tlenem i składnikami odżywczymi do tkanek całego organizmu, a także przechwytywanie zbędnych produktów przemiany materii. Funkcjonowanie naczyń krwionośnych można określić między innymi na podstawie ciśnienia oraz pulsu. Ile powinno wynosić prawidłowe ciśnienie i puls u osób starszych?
Ciśnienie, puls i tętno – pojęcia, które trzeba znać!
Ciśnienie tętnicze to inaczej siła napierania krwi na ściany naczyń tętniczych. Podczas pomiaru za pomocą ciśnieniomierza pod uwagę bierze się dwie wartości:
- ciśnienie skurczowe, czyli maksymalną siłę, z jaką serce pompuje krew w czasie skurczu,
- ciśnienie rozkurczowe, czyli minimalnie ciśnienie, jakie pojawia się w tętnicach w czasie rozkurczu.
Z kolei puls, który nazywany jest również zamiennie tętnem, to nic innego, jak ilość uderzeń serca na minutę. Jego pomiaru najczęściej dokonuje się na tętnicy promieniowej lub szyjnej zewnętrznej, ponieważ tętno jest tam najlepiej wyczuwalne. Puls można zmierzyć zarówno za pośrednictwem specjalistycznej aparatury, jak i kładąc palec wskazujący i środkowy na tętnicy szyjnej lub promieniowej i licząc ilość uderzeń serca w ciągu minuty. Nowoczesne ciśnieniomierze elektryczne pozwalają też na samodzielny pomiar tętna.
Puls ocenia się na podstawie:
- miarowości – sprawdzamy, czy kolejne fale tętna pojawiają się w równych odstępach czasu,
- szybkości – tempa napełniania się i opróżniania tętnicy krwią,
- napięcia – odczuwanego jako uderzenia możliwe do wyczucia podczas badania.
Prawidłowe ciśnienie i puls zmieniają się wraz z wiekiem, dlatego inne wartości uznajemy za normę u starszej osoby, a inne u osób w średnim wieku, dzieci czy nastolatków. Nie zmienia to jednak faktu, że o serce i układ krwionośny należy dbać przez całe życie. Więcej na ten temat piszemy w artykule: Jak dbać o serce seniora?
Prawidłowe ciśnienie u osób starszych – normy
Mimo że jako prawidłową i optymalną wartość ciśnienia przyjmuje się 120/80, to dopuszczalny jest pewien margines odstępstw u osób w różnym wieku. Prawidłowe ciśnienie krwi u osób starszych powyżej 65. roku życia oscyluje w granicach:
- minimum – 123/85,
- norma – 135/88,
- maksimum – 148/94.
Z kolei u osób w wieku od 60 do 64 lat wartości te powinny wynosić:
- minimum – 121/83,
- norma – 134/87,
- maksimum – 147/91.
Jak więc widać prawidłowe ciśnienie tętnicze u osób starszych w pewnym stopniu różni się od ogólnie przyjętych norm. Warto mieć to również na uwadze w przypadku diagnozowania nadciśnienia (140/90), które u seniorów znajduje się powyżej wartości maksymalnej.
Prawidłowy puls u starszej osoby – ile wynosi?
Prawidłowy puls u osoby dorosłej wynosi około 70 uderzeń na minutę. Jaki jest jednak prawidłowy puls u starszej osoby? Wartości optymalne różnią się tutaj nieco od tych przyjętych dla młodszych grup wiekowych. Przyjmuje się, że prawidłowy puls u osoby starszej powinien wynosić około 60 uderzeń na minutę. Kiedy pomiar pulsu wskazuje na niższe wartości, mówimy o bradykardii. Natomiast gdy tętno przekracza normę, mówimy o tachykardii.
Nieprawidłowe ciśnienie i puls – kiedy do lekarza?
Skoro wiemy już, ile wynosi prawidłowy puls u osoby starszej, a także, jakie jest prawidłowe ciśnienie u osób starszych, warto odpowiedzieć sobie na pytanie, kiedy zgłosić się do lekarza. Regularna kontrola tych parametrów zalecana jest nie tylko seniorom, ale również osobom w młodszym wieku. Z lekarzem rodzinnym lub kardiologiem powinny być skonsultowane wszelkie odstępstwa od normy. Odpowiednio wczesne wykrycie ewentualnych zaburzeń ciśnienia lub tętna pozwala szybko rozpocząć niezbędne leczenie, a jednocześnie zapobiegać znacznie poważniejszym w skutkach chorobom układu krążenia. Polecamy też artykuł: Badania profilaktyczne dla seniorów, w którym wskazujemy, co warto kontrolować w regularnych odstępach czasu u osób w starszym wieku.
Prowadzenie obserwacji tętna oraz ciśnienia tętniczego krwi są też bardzo istotne u osób borykających się ze schorzeniami układu krążenia. Prawidłowy puls czy ciśnienie u starszej osoby mogą być wówczas wskaźnikiem skuteczności leczenia farmakologicznego. Bardzo często u osób borykających się z chorobami kardiologicznymi lekarz zaleca prowadzenie dzienniczka z codziennymi wynikami pomiarów ciśnienia i tętna. Na podstawie długotrwałych obserwacji kardiolog jest w stanie ocenić wyniki uzyskane w komfortowym dla pacjenta środowisku. Pozwala to uniknąć tzw. efektu białego fartucha, który polega na sztucznie zawyżonym pomiarze tętna i ciśnienia, wynikającego ze stresu związanego z badaniem. Fałszowanie wyników jest także możliwe przez pośpiech czy wchodzenie po schodach do gabinetu lekarza.
